Organizma, yaşamını sürdürebilmesi için, yiyecek, su, hava, uyku gibi bazı temel maddelerden mahrum bırakılmışsa, ortaya çıkan bu duruma gereksinme adı verilir. Gereksinme hali organizmayı gergin bir duruma sokar ve organizma amaca ulaşmak için gerekli davranışlar yapmaya hazırlanır. Organizmanın bu durumuna dürtü denir.

Dürtüler en belirgin içsel güdüleyicilerdir. Dürtüye çoğunlukla açlık, susuzluk, cinsellik gibi fizyolojik konularda rastlanır. Gereksinim ise başarı, sevgi, statü sosyal kabullenme gibi daha karmaşık güdüler için kullanılır. Açlık dürtüsü, susuzluk dürtüsü bizi amaca yönelik davranışlarda bulunmaya zorlar. Örneğin acıkmış bir köpek yemek gereksinmesini gidermek için harekete geçer ve bu davranışı kendini yiyecek birşeyler aramaya iter. Karnını doyurduktan sonra dürtü hali yok olur. Demekki amacın gerçekleştirilmesiyle köpeğin gerilimende düşme olur ve onu o yöne iten kuvvetin şiddeti de azalır.

O halde şöyle bir sonuca varabiliriz:

Fizyolojik bir ihtiyacın neden olduğu rahatsızlık ve gerginlik durumuna dürtü adı verilir. Dürtü fizyolojik bir ihtiyacın psikolojik sonucudur.

Özendirici Uyarıcı KuramıBazı davranışlarımız belirli bir fizyolojik temel olmadan, çevredeki uyarıcılardan da kaynaklanır. Özendiricilerin, çoğu kez fizyolojik ihtiyaçlarımızla herhangi bir bağlantısı bulunmaz. Bununla birlikte, çevresel bir özendiricinin fizyolojik bir ihtiyaçla ilgili güdüsel bir davranış başlattığı durumlar da vardır. Örneğin kızartmanın kokusu bize acıktığımızı hatırlatarak yemek yemek için güdülenmemize neden olabilir.

Uyarıcılar belirli bir gereksinmeyi karşılıyorsa özendiricilikleri artar. Örneğin hiç aç olmayan birine bir tabak mantı özendirici bir uyarıcı değildir, ancak birey acıktıkça mantının özendiriciliği artar. Demek ki açlık duygusu ile yiyecek uyarıcısının özendiricilik derecesi arasında bir etkileşim vardır.

Optimal Düzeyde Uyarılma Kuramı

Organizmanın belirli bir uyarılma düzeyinde kalması halidir. Bu uyarılma düzeyinin altına düştüğünde organizma çevresinde daha çok uyarılma arar. Organizma optimal uyarılma düzeyinin üstünde bir uyarılma halindeyse, daha sakin bir çevre arar ve belirli bir uyarılma düzeyini devam ettirmeye çalışır.

İçgüdü KuramıHayvanlar bazen belirli durumlarda ve belirli uyarıcılar karşısında bir takım davranışlar gösterirler. Bu tür davranışlara içgüdüsel davranış denir. İçgüdüsel davranışlar doğuştan vardır. Öğrenmeye gereksinim göstermezler.

Örneğin, örümceğin ağ kurması, tırtılın koza yapması gibi, insanın yüzme öğrenebilmesi için uzun sınama ve tekrara ihtiyaç vardır. İçinde, kas, refleks, bütün bir beden koordinasyonunu gerektiren davranışların kazanılması gerekir.

Bunun yanısıra bir ördek bütün bunların hiçbirine ihtiyaç göstermeden, yüzme davranışını ilk defa denemesine rağmen büyük bir ustalıkla yapar.

Demek ki içgüdüsel davranışlar belirli bir biyolojik gereksinmenin sonucu olarak ortaya çıkmazlar. Kendi bölgesini koruma, analık, yuva kurma gibi davranışlar değişik türlerde gözlenen bazı içgüdüsel davranışlara örnek oluşturur.